Patti Smith Rok Małpy

 

Dziennik? Reportaż? Sen? Jawa? Fikcja? Realizm?

 

Pierwsze strony pozbawiają mnie pewności. Wprowadzają w stan gdzie jawa miesza się ze snem – i się nie jest pewnym w którym ze stanów bardziej się znajdujemy. Zdjęcia potęgują ten oniryczno-realistyczny stan. Intensyfikują oddalenie, dziwność, jednocześnie koncentrując na fragmencie, że staje się on bardziej realistyczny, bardziej materialny niż w rozbudzonej rzeczywistości.

 

A wszystko się zaczyna od znaku: jego zdjęcia i z nim rozmowy. Znak motelu zamyka opowieść. „Dream Inn” pojawia po raz pierwszy rozmazany, nie do końca wyraźny. Na ostatniej stornie pojawia się w pełnej ostrości. Jasne zderzenie z rzeczywistością – „problem ze  śnieniem jest taki, że w końcu się budzimy” (Patti, 2020, s. 145). Tymczasem sen wydaje się znacznie przyjemniejszy niż rzeczywistość z jej koszmarnym dążeniem do społecznej i ekologicznej apokalipsy. Ostrość konturów kształtów – rani.

 

Rzeczywistość przenika do sny, sen przenika do rzeczywistości – zamglone kontury, pokrętna logika.

 

„Problem ze śnieniem, rozumowałam, jest taki, że można dać się wciągnąć w zagadkę, która nie jest żadną zagadką, prowadzi do absurdalnych spostrzeżeń i konstatacji, z których nie płynie ani jeden wniosek zakorzeniony w rzeczywistości” (Patti, 2020, s. 22).

 

I dajemy się wciągnąć, w dziwną podróż, w dziwne dochodzenie, które jednak co chwila zakorzenia się w rzeczywistości, tak jak ta przenika do snu. Rozpad świata wiąże się z fragmentarycznością samego śnienia, które zdaje się podsuwać sensowniejszość znacznie bardziej przekonującą niż to, co zwiemy realnością.

 

Lubię tego typu pisanie. Unoszenie się na skraju snu i jawy, smakując poetyckie opisy, unoszony przez nastrój bardziej niż przez intrygę. Gubiąc się, niepewnie przedzierając przez obrazy, próbując je połączyć, podczas gdy senny świat przesuwał się za oknami pociągu, który kołysała się wioząc mnie… nie pamiętam dokładnie gdzie.

 

Patti Smith, Rok Małpy, Wołowiec 2020.